Teknolojiye aç ve nakit parayla dolu bir ülke (Amerika Birleşik Devletleri), yeni nesil yıldırım hızındaki 5G cihazlarına yükseltmeye hazırlanırken, dikkate alınması gereken şaşırtıcı bir çevresel maliyeti var: Eskimiş araçlardan (cihazlar) oluşan taze bir dağ! Yaklaşık 6 milyon libre atılan elektronik, geri dönüşüm devi ERI'nin Fresno tesisinde aylık olarak işleniyor. Yalnızca 8 megapiksel kameralı akıllı telefonlar veya yalnızca 12 GB depolama alanına sahip tabletler gibi bir zamanlar sevilen ancak artık modası geçmiş cihazların paletleri her gün buraya geliyor. Çekiçli işçiler en büyük cihazları hacklerken, diğerleri lityum iyon piller gibi tehlikeli bileşenleri kaldırıyor. Adeta çarpık bir Pixar filmi sahnesi gibi,lanetli bir araç (cihaz) amansız bir konveyör(taşıma) bandı ile dönüşüm makinesine aktarıyor ve burada onları bakır, alüminyum ve çelik yığınlarına çeviriyor!
ERI'nin kurucu ortağı ve COO'su Aaron Blum tesisi gezerken "Toplumumuzda her zaman yeni ve en iyi ürüne sahip olmak zorundayız" dedi. Ekonomik Analiz Bürosu'na göre, Amerikalılar 2017'de telefon ve iletişim ekipmanına 71 milyar dolar harcadı, bu rakam, 2010'da enflasyona göre ayarlandığında bile harcadıklarının yaklaşık beş katı. (Apple, Counterpoint Research'e göre geçen yıl(2018) yurtiçinde tek başına 60 milyon iPhone sattı.) Yeni bir şey aldığımızda eskilerden kurtuluyoruz. Bu tüketim döngüsü, elektronikleri dünyanın en hızlı büyüyen katı atık akışı haline getirdi.
Dünya kablosuz teknolojide bir sonraki büyük adım olan 5G'ye yükselirken bu akışın bir sele, sağanağa (torrent) dönüşmesi bekleniyor. 5G, daha yüksek hızlar ve diğer avantajlar vaat ediyor. Ancak uzmanlar, 5G ağlarıyla uyumlu olmayan milyonlarca akıllı telefon, modem ve diğer araçların (cihazların) kullanımdan kaldırılması nedeniyle e-atıkta çarpıcı bir artışla sonuçlanacağını söylüyor. ERI'nin kurucu ortağı ve yönetim kurulu başkanı John Shegerian, "İnsanların geçişin büyüklüğünü anladıklarını sanmıyorum" diyor. "Bu, birçok insan tarafından siyah-beyazın renkliye, analogdan dijitale değişmesinden daha büyük bir olay!"
Müşterilerden elektroniklerini toplamalarını ve verilerini güvenli bir şekilde silmelerini isteyen ERI için bu iyi bir iş; şirket ayrıca cihazların yenilenmesinden ve yeniden satılmasından da para kazanıyor. Ancak Birleşmiş Milletler tahminine göre, tüm ABD elektronik atıklarının dörtte birinden azı geri dönüştürülmektedir. Geri kalanı yakılıyor veya çöplüklerde son buluyor. Bu kötü bir haber çünkü e-atık, cıva ve berilyum gibi çevresel riskler oluşturan zararlı maddeler içermektedir. Sorunun bir kısmı düzenleyicidir. Sadece 19 eyalette elektronik eşyaları normal çöplerden yasaklayan yasalar var. Atık toplayıcı Republic Services'ın toplumla ilişkiler müdürü Jeremy Walters, Nevada gibi bu tür kuralların olmadığı eyaletlerde elektroniklerin genellikle çöp ve geri dönüşüm kutularına düştüğünü söyledi. Çevresel kaygılar bir yana, yanıcı lityum iyon pillerin kağıt geri dönüşümüyle sıkıştırılması tehlikeli olabilir; geri dönüşüm merkezleri yangınlarda bir artış bildirdi.
E-atık kuralları mevcut olsa bile, eski cihazlarını doğru kullanmak tüketicilere bırakılmıştır. Ancak onları geri dönüştürmek acı verici olabilir. Kullanılmış bir telefonu evlerinin dışındaki bir çöp kutusuna atmak yerine, birçok insan elektronik cihazlarını bir mağazaya götürmek zorunda kalıyor, bu da onlara para ödeyebilecek ama aynı zamanda ondan kurtulmak için onlardan ücret alabilecek. Zorluklardan felç olan veya masraflardan erteleyen birçok tüketici, cihazlarını çöp kutusuna atıyor veya bir çekmecede saklıyor, öylece yok olacaklarını umarak. Walters, "İnsanların onu çöpe atmadığından emin olmak için gerekli önlemlere sahip değiliz" dedi.
Bir çözüm, elektroniklerin bir zamanlar olduğu kadar uzun süre dayanmasını sağlamaktır. ERI'nin tesisinde Shegerian, TIME'a 1970'ler ve 1980'lerden ancak son zamanlarda çalışmayı durduran düzinelerce televizyon gösterdi. Ancak bunun yerine, teknoloji şirketleri eskime sürecini hızlandırıyor. Çoğu akıllı telefon pili, şarjı durduğunda kolayca değiştirilemez, yeni dizüstü bilgisayarlar eski kabloları kabul etmez ve yazılım şirketleri eski cihazlarda çalışmayan yükseltmeleri zorlar. Kendin yap onarım kılavuzları yayınlayan iFixit'in kurucusu Kyle Wiens, "Bugün ürünlerimiz eskisi kadar uzun süre dayanmıyor ve bu, üreticilerin bizi giderek daha kısa yükseltme döngülerine zorlama stratejisi," dedi. . Örneğin Apple'ın AirPod'ları iki yıl sonra şarj tutmakta sorun yaşayabilir. Apple bununla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.
Bazı çevre grupları, Apple ve Samsung gibi milyarlarca dolarlık şirketlerin sattıkları cihazların geri dönüşüm maliyetini karşılaması gerektiğini söylüyor. Avrupa ve Kanada'nın bazı bölgelerinde ve bazı ABD eyaletlerinde yasa koyucular, üreticilerin eski ürünleri geri dönüştürmek veya toplamak için sistemler kurmasını ve finanse etmesini gerektiren Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR) yasalarını kabul etti. EPR yasalarını savunan Ürün Yönetim Enstitüsü'nün kurucusu Scott Cassel, "Dünya çapında EPR mevzuatı, oyun alanını eşitler, çünkü bu gönüllü olarak yapılamaz" dedi. Ancak Amerika Birleşik Devletleri mevcut yasalarda herhangi bir değişikliğe direniyor” dedi.
Öyle olsa bile, bazı şirketler ekonomik fayda veya halkla ilişkiler desteği için geri dönüşüm çabalarını kendi başlarına artırıyorlar (taze malzemelerin madenciliğinin finansal, çevresel ve insani maliyetleri var). Örneğin Apple, 2018'de saatte 200 iPhone'u parçalara ayırabilen bir akıllı telefon geri dönüşüm robotu olan Daisy'yi tanıttı ve o yıl 48.000 metrik ton elektronik atığı çöplüklerden yönlendirdiğini söyledi. Ancak bu, geçen yıl küresel olarak üretilen 50 milyon ton e-atık ile karşılaştırıldığında koca bir kova dolusu suda bir su damlası kadar sayılabilecek bir düşüş... Tüketiciler eski cihazlarını paranın satın alabileceği en yeni 5G'ye hazır cihazlarla değiştirdikçe e-atıktaki artış fırlamaya devam edecek.
Bu içerik, TIME dergisinin 03 Haziran 2019 sayısında yayınlandı.
Daha detaylı bilgilendirme için bize ulaşabilirsiniz!
Şimdi Arayın : 0 212 606 03 24
E-mail Gönderin : e-atik@eag.com.tr